GIYA MTHWAKAZI

Mthwakaz’ omuhle, lalamhla ngiliphathele imbongi ezinengi. Zingcwethi lazo. Inkondlo zazo zimnandi zijuluka njengoluju. Zithi, thapha, thapha uncinde iminwe!

Kodwa, kuqala ngifisa ukuphinda engike ngakutsho. Ngithanda ukwazisa lezizimbongi ezintsha ukuba, ngiqoqa iqoqo elitsha lezinkondlo engithemba zizaphuma ogwalweni olutsha lwezinkondlo unyaka ka2020 ungakagoqi. Zonke inkondlo engizamukelayo zizangena kuqoqo elitsha njalo inye ngayinye umniniyo uzathola isibongo esifaneleyo. Lezizinkondlo kufanele zibe ngezintsha ezingakaze zidindwe. Ezimbalwa zizangena kulesi sigcawu ukukhuthaza abanye abalogqozi oluvilaphayo. Inye ngayinye engena kulesisigcawu ihle ivune ingxenye enkulu yesibongo.

Njengobana ngitshilo, lamhla silembongi ezinhlanu, ezintsha lesesike sahlangana lazo. Asiziqhenyeni bo ngembongi zethu lezi eziphakamisa ulimi lwethu, ikanti njalo zisilola ukuba kesijulise imicabango ngempilo le esiyiphilayo. Hayi-bo, ukutshelwa yikuncitshwa. Ngena enkundleni ugiye lazo lezizimbongi zalamhla.

AMAVUZU LA YISILO

Bahlakazekile abantwabethu
Zinkomo zemahlangeni bo,
Babhuza sengathi zinyos’ emalubeni
Bayacwebezela yibunkanyankanya bodwa
Sebengathi zimpukani eziwele echagweni.
Thina sithi usapho ludinga imfundo
Kanti bathi sebengomama labobaba
Bayaphofuzela, bayadiyazela
Abasiboni isilo esubacathameleyo
Amavuzu la ngamabala engwe bo!

Bayanyakazela ezitaladeni yeka
Bona, emaphaki balele baphelile du
Zibaphandlile izidakamizwa abasazazi
Ubunqunu kubo sebuyinto engaziliyo
Abaziboni ingavula zamazinyo kumavuzu abo.
Babhuza lapha bayephuma le
Bakhupha amakhanda ezimoteni yibukhwa
Kuduma irediyo edabula indlebe lapho
Baklabalala bencedisana lokundindima lokho
Abanye baphapha ngemota abazebileyo
Ikanti abanye baziqhenya ngama ‘Blesser’
Ababoni ikusasa yabo iphelela lapho bo.

Sebencintisana ngezemacansini yeka
Sebewenza amandlwane nje
Abasesabi ukwendlala icansi egcekeni
Baqabulana baphululane bambambathane
Icansi aliseyiyo mfihlo yabatshadileyo zwi.

Yisilo bani lesi abasithi ngamavuzu?
Lithini bazali abantwana beginywa yilesisilo?
Lakhangela nje ngamehlo liloyiwe?
Lankema lakhangela usapho luphela
Asibesuleni ubhici babone
Amavuzu ngamazimu esabekayo.
Azabaqeda du nxa belibele.
Abazazi, bavuseni balimuke lesisilo
Asifumbeni imilomo sigoqe amalogwe
Sibahluthune bengakaginywa baphela
Asihlomeni sibaphephise engozini le
Amavuzu la yisilo, qaphelani!

Nokubonga Mpofu