Uyizwile na eyeMBOKODO kuviki elidluliyo? Uthini ngayo iMBOKODO? Uyavumelana na lokaSiqhoza ngalokho ahaya ngakho? Siyafisa ukuzwa kuwe. Lamhlanje imbongi esesiyejwayele kakhulu, uMartin Mlilo, usihululela enye njalo inkondlo yakhe. Uqhinqa isililo segugu lamagugu, ulimi lukaMthwakazi osolungathi luyaphunyuka kubhekiwe. Bala uzizwele ukuthi ukhwaza esithini okaMlilo.

Wena uthini? Tshono sizwe!

GOGOS’ IGUGU LAMAGUGU  

Wadel’ ulimi, wadel’ ubunguwe bakho
Saf’ isizwe samaNdebele
Wen’ ubhuq’ obukaBhuka
Lwalahlw’ ulimi sanyongo yenyathi
Balulaxaza njengamafinyela
Kuza isikhukhula sikhukhul’ isiko lethu 
                                             Lwatshona phansi
okomswenya  
                                      
      Gwedla bo wena!
Kasivitshe ngogagu lomkhaya siluvikele
Mus’ ukukhohliswa ngumkhohlisi
Zimpisi eziphangayo, ziqaphe!

Sesigaba ngesiLungwana leso
Laso sisikiliza, bangesizwe abaniniso
Gab’ ugogos’ elakhw’ igugu.
Inhloniph’ ayisaziwa,
Yinhlaka yotshani.
Umphezulu, umbane,
Izolo besiwubiz’ inkosasazana,
Besingaz’ ukuth’ umunt’ uyamitha
Lwaf’ ulimi, laf’ isiko, saf’ isizwe
Vuk’ uqolotsh’ ugadle ngolimi
Mthwakazi, wagoq’ izandla
Wamane waqath’ inkevane
Wazithela ngabandayo
Vuka, mus’ ukulal’ obukaBhuka
Yimpi elwiwa ngengqondo le,
Qaph’ eqolo njengonwabu!

Balugudlul’ ezikol’ ulimi lukaMthwakazi
Balubhixa, baluhuqa ngotsheko lwempisi,
Emibikweni emikhulu emigwaqweni
Lulotshwe ngobutshapha obucasulayo
Lasezingwalweni zesikolo luyakilizwa
Labatshumayeli baphakulula bexova nje
Yingxabangxoza.
Ifundiswani inzalo kaMthwakazi
Khuzani bazali, khalimani babalisi!
Yimhlola le!
Likhohliswa ngumabona kude lomfowabo?
Limdakaz’ ubaba lithi yitopi, watopolani?
Lwaf’ ulimi lwakwethu
Saf’ isizwe sikaMthwakazi.
Ngiyafunga, ngiyagomela,
Lingaduma lingithathe
Ngeke ngithi lufe ngisaphila
Mina nzalo kaMthwakazi,
Ngimi ngaqina njengentab’ uSphongo
Yon’ eyinqaba kaMshweshwe le
Vuka Mthwakazi!

Vuka sizwe samaNdebele
Nant’ igagasi lihuba ngolaka
Liqoph’ukugubuzel’ ulimi lwethu
Kasilugogose, luligugu kithi
Mthwakazi, mana njengomkhom’ osebaleni
Silwel’ ulimi lwethu
Ulimi esalutshiyelwa ngomkhulu,
Fumb’ umlomo
Goq’ amabhulugwe
Khwinc’ izidwaba
Melana lolukiliza mabomo
Khuza olutshekisa mabomu
Laya othi ube engazi
Lukhulume ululobe ncantsha!
Asimandlwane la!
Yikusasa yesizukulwana sikaMthwakazi
UMthwakaz’ oligugu lamagugu kithi
Gogosa leligugu lamagugu.

Martin Mlilo