GIYA MTHWAKAZI

Namhla sethula kini izimbongikazi ezintathu, kugoqela lale esike yasendlalela ngokuncela isithupha. Silitshayela ihlombe zintombi zakwethu. Lobani liye phambili kusizakale uMthwakazi. Wena uthini ngalokho eziloba ngakho? 

VELILE KAKOLONA

Simungul’ esiklabalal’ endle
Siklabalal’ uzul’ athiy’ amadlebe.
Uklabalale wezwakal’ emazweni.
Izizwe lezizwana zithithibele,
Okwetshiyane likhuthwe luhelwane.

Uyinsindabaphenduli
Indida, edid’ odokotel’ ingqondo.
Osiyazi baqedil’ izihlahla
Beding’ elakh’ ikhambi
Baphenduk’ abangaziyo.
Undiz’ emoyeni sandizamtshina
Wedw’ uzimisele
Ukundizela kumagumb’ amane omhlaba.
Utshayubhuqe okwesibili.
Kazi udadewen’ uAIDS
Ubon’ esenza kancane yini?
Usuzophephuluza nje!
We Velile kaKolona!

Uthutshile wena ntomb’ engakhethiyo
Eqoma wonk’ umuntu.
Kodw’ uthanda kakhul’ asebeluphele.
Uqum’ imhambazw’ inyawo.
Wen’ onganinekiyo.
Wen’ ongabambekiyo
Awubulaleki kodwa wen’ ubulala.
Awu kodwa Velile
Konakelephi sihlawule.

Khorona vayirasi
Mina ngithi Velile kaKolona
Okubabazay’ uyakubanga.
Vele lasendulo, okunje kwakungabatshazwa
Kodwa kwakubikwa kuMdali wezulu lomhlaba.
Kukhalwe kudatshulw’ izingubo zokwembatha
Sengathi ngiyadideka
Ma behlab’ umkhosi.
Ngob’ okukhul’ akulamkhosi.

Lab’ omagagula
Banqolong’ elithi Khorona vayirasi
Bazawukhomb’ umuzi olotshwala
Bakuph’ isiqubu sesavunguzane
Uzobanqamekel’ emgwaqweni.
Uphepheth’ utshiye kungekho phephile.

Lab’ omlom’ awuhlalwa mpukane.
Omlomo kawuzili lutho
Lab’ okhuzw’ engezwa
Bafun’ ukukhuzwa ngenduku.
Ondebe kazizili nduma mandumane
Kuthulwa kusaziwa, yeyeni bo!

Udadewenu AIDS esafika
Wayesidl’ amahabula naye.
Wahlonitshwa
Wancengwa wancengeka.
Manje sehleli kuhle labantu.
Umatshayabhuqe
Umbulalazwe
Uthathakancane
Umbuqazwe.
Ngamagama akhe, wabhodla,

Ngiyakwesaba Velile
Kawuthintwa
Akuthintwana
Uyathintitha
Ungumqedazwe.

Ngandlebenye ngizwile
Bethi bazinsan’ ezisakhasayo.
Nsane ban’ ezingafuniyo
Ukuthint’ inhlabathi ngamadolo?
Lizingane ban’ ezidlal’ amadlwane ngempuphu?

Ngabe kuyangami
Sithi mbo ubuso phansi,
Imbongi lezimbongikazi
Zimkhwelel’ uVelile
Zimutsho ngezithakazelo zakhe.
Kuth’ abafundisi bazigiq’ emlotheni.
Bakhuleke kuze kuvulek’ izulu.
Amaxhegu lezalukazi balabhele.
Bekuzaba lobubelo.
UVelile yisimungulu
Kayisisacuthe!
Singathemezel’ uzakuzw’ axole.
Okwehlul’ amadoda kuyabikwa!

Le yingqwele
Dadlaza, ngqwele yomhlaba
Egwaz’ iqwaqwaz’ amaqhaw’ agoq’ imsila.
Amakhos’ azivalel’ ezindlini
Uyisilwane simakhalo mabi.

Sithembile Siqhoza