GIYA MTHWAKAZI

Nxa imbongi yayiyabe isiphuphuma ngosinga, igiya, iseqa, ijanquka, ibetha amagama akhuthazayo avusa idlabuzane lokwenza; ayekekela amanina, alilizele, udutshulwe umpululu, obaba lamajaha batshaye ivoklokolo! Kwakumnandi kakhululu. Loba uzibalela wedwa, ake ukekele lawe uyithuze ivokloklo ngoba imbongi zethu lezi ziyasikholisisa kakhulu. Asizitshayeleni ihlombe! Nanzi zisiqumbaqumba ngolimi lwethu lukaMthwakazi oluhlabusa kangaka! Ayitshe ivokloklo lapho okhona aze ahawukele lobengabazi ubumnandi bolimi lwethu lomdabu! Bala uncinde iminwe ufunza ingqondo. Ezinye njalo inkondlo zivusa umoya wolaka lokunqanda ububi obudlangileyo. Ziyaxwayisa. Ikanti ezinye zifukamele umoya wosizi lokuhlulukelwa. Kukho konke siyafunda, siloleke, sivuke senze.
Silazo njalo imbongi zenu ezizingcwethi. Hlala phansi, ubale uzizwele. Nangu uNomathemba Moyo esenwaya ubuchopho esithi, ‘Inkomo ZikaBaba’.

ANGISAKHULUMI

Ungitshiy’ usithi uyading’ imali,
Lami angizange ngiding’okunengi,
Kanti wen’ uyading’ ubukhwa.
Ngathaba ngath’ uyading’ impilo,
Ngith’ eGoli kugolwa igolide,
Kanti iGoli iginy’ abantu babeyimigewu,
Kangisakhulumi ngoba awusabuyi.

Izolo kuwe benginuk’ amakha,
Ngingawatholanga ngigeza ngomlola qha,
Namhla seginuk’ amaququ saqaqa.
Ngiqale ngisakhuluma
Ngithi uzangikhumbula,
Ngadubeka ngaphel’ inkani,
Nganyel’ izithende sakiti,
Wen’ uqhiyeme uliqhawe likaMaGwebu.

Uqhele okwesilulu,
Usidla nyama, udle nhlama,
Mina ngacaka samkhenkethe,
Izingane zathi baba ngebizo,
Zingaz’ elakh’ izinyo ngob’ ubaba,
Hay’ angisakhulumi lam’ angisakufuni.
Ngikhuluma law’ ungumful’ ogcweleyo
Uhwabha kunyikinyek’ umduli,
Ngicel’ imali uthi kawusibhanga,
Ungephul’ inhliziyo ngikuthanda.
Ngabekezelel’ uthando, angisakhulumi,
Eyami sililitshe ngob’ angisakuthandi.

Umndeni wathi yakhan’ umuzi,
Sibaphiwe abantwana sabong’ umuzi,
Egumeni lethu kuNokuzola,
Basola besasola oNokusola,
Kangisakhulumi babesazi,
Impis’ embeth’ esemvu nguwe nta!

Hleziphi Winnet Dube