Koze Kube Nini?
Nansi imbongi yethu uMartin Mlilo elila isililo senhliziyo lomphefumulo. Ukhalela ilizwe lakhe ngalokhu abona kulukhophe olukhulu osolusenza impilo ilumele njengenkobe ezilamatshe. OkaMlilo uthi:
Gulukudu! Sangena isilo esiyindlala,
Zalamba zalandulw’ izingane
Zathi dacalala zamdambiyana
Zanjengomdlezane wesalukazi sempisi.
Zathiwa mfi ngeqhele izisu zamanina
Indlal’ idladlazel’ ethunjini,
Lafukul’ iphango njengembovane
Kogudluka nin’ ukugugudeka lokhu?
Koze kube nini Zimbabwe?
Sadl’ ingqweqe zomlomo
Zoph’ igaz’ indeb’ eziyinkangala
Umophelo waz’ ubika indabakazi
Esemathunjini abeth’ umoya
Kwagomel’ amadoda, esezindojelana
Kwabovul’ isifazana sabubula
Izingane ziyayatha
Kuyahel’ ethunjini lamanina
Ndlal’ uyadel’ uqothula izisu zabafelokazi
Awulazwel’ unkenketh’ intandane
Wankenketha isizwe esikhethakeleyo
Saze sadl’ ubulongwe bamajuba
Sakhukhuza inkakhayi zikababhemi.
Namhlanje uzul’ ukhotha imbenge yomile
Siyigoqoza ngolimi ixhwatha
Sidl’ amajodo kadwenjana
Sidl’ izikhumba zengcuba
Ezaliwa layizinja,
Xeka wena sil’ esesabekayo!
Abadala bephul’ amazonga
Bafihl’ inyembezi bebheka ingane zabo
Zibhinqika njengokat’ edl’ umkhawuzane,
Ndlal’ usutshaye wabhuqa.
Akuphi amazolo kulinywe?
Abadala bayasola
Bath’ igaz’ elimsulwa limpompoze
Lamunywa ngumhlabathi.
Bath’ uThixo uthukuthele
Ngomunt’ ongalaleliyo, ongamesabiyo,
Kungathin’ uzulu atshaye phansi ngedolo
Abubule, abovule, agomele, acele
Kuthiwa ezakhe kazigcikwanga.
Lina zinduna zelizwe,
Lani lonke nkokhel’ ezaziwayo
Elidla bubevebeve,
Safa isizwe libhekile
Liphethe lihuquluza likapula;
Aliluboni ngani lolulaka olulanguzayo?
Hlengani uzulu libe ludlawu lwezintandane
Safa isizwe likhulum’ okuhamba lomoya.
Lina bakandlunkulu,
Lazithela ngabandayo lagoq’ izandla
Uzulu esidl’ imbuya ngoluthi,
Lina liqhubelana ligovuza.
Koze kube nini isizwe sicuba?
Kambe safa isizwe ngendlala
Lina lithwele amalunda yebo!
Okungapheliyo kuyahlola
Lanjengoba okuhlolayo kuphela.
Martin Mlilo