NGUBANI OWAYESAZI?
GIYA MTHWAKAZI
Mthwakaz’ omuhle ngiyabonga labo abamemethekisa bachela isinxuso sami indawana yonke. Zizwile imbongi ezintsha zasabela. Ziyathuluka inkondlo. Kagiye uMthwakazi.
Ngithanda ukwazisa lezizimbongi ezintsha ukuba, ngiqoqa iqoqo elitsha lezinkondlo engithemba zizaphuma ogwalweni olutsha lwezinkondlo unyaka ka2020 ungakagoqi. Zonke inkondlo engizamukelayo zizangena kuqoqo elitsha njalo inye ngayinye umniniyo uzathola isibongo esifaneleyo. Lezizinkondlo kufanele zibe ngezintsha ezingakaze zidindwe. Ezimbalwa zizangena kulesi sigcawu ukukhuthaza abanye abalogqozi oluvilaphayo. Inye ngayinye engena kulesisigcawu ihle ivune ingxenye enkulu yesibongo.
Njengobana ngitshilo, lamhla silembongi ezine ezintsha kulesisigcawu. Ake ubale ukholise ukujula komqondo lobuciko bolimi, unambithe. Asiziqhenyeni bo ngembongi zethu lezi eziphakamisa ulimi lwethu, ikanti njalo zisilola ukuba kesijulise imicabango ngempilo le esiyiphilayo.
NGUBANI OWAYESAZI?
Nguban’ owayesazi?
Kamb’ ukhona lapha yini?
Ongathi mina ngavele ngabona
Kudala babethi imfund’ ivul’ amasang’ empumelelo
Lamhla sebethi bek’ ecelen’ imfundo yakh’ uziphandele
Bath’ imfund’ izasebenza laph’ amathub’ evulekile
Ngempel’ izinto ziyajika.
Nguban’ owayesazi?
Ngokuth’ abantu bazavukisana
Batshonisane ngomumo welizwe?
Endleleni bahlangana bakhulumisane ngawo;
Izolo inkomo bezidlan’ uboya
Abatu bekhomba ngophakathi
Lamhla ziphelile zicuba’ inkomo zabantu
Sekudliw’ imbuya ngoluthi.
Nguban’ owayesazi?
Ukuth’ izikhathi zokulima zizaguquka
Nanko phel’ isikhathi sokulima sifikile
Kodwa izulu nkwe!
Ekadeni besidlal’ iKhisimusi
Sesiqale sayahlakul’ emasimini
Lonyaka asikubonanga lokho
Balimil’ abenkosi, kodwa kwatsha qhu
Maye! Ngenhlanyel’ ebolele phansi
Ikanti ivel’ isibiz’ izigidigidi.
Nguban’ owayesazi?
Ukuthi sizabuyela kuleziya nsuku
Laph’ isinkw’ ebesimofuzwa ngabalemali
Lamhlanje ukusithola kuleth’ injabulo ebantwaneni
Inyama yon’ angikhulumi
Odla yon’ ulala ngesibomvu
Ukudla pham’ ezitolo
Kodw’ ethengayo nkwe
Kuntel’ abalezihlobo ngaphandle kwelizwe
Zijikil’ izinto lonyaka
Nguban’ owayesazi?
Ekaden’ iqhude beliphandel’ isikhukhukazi
Isikhukhukazi besinakekel’ amatsiyane
Bekudliwa kuncindw’ iminwe laph’ ekhaya
Abantwana bebejabul’ uBab’ esiz’ ekhaya
Lamhl’ akubonwa lokho
Elilamehlo liyaziphandela.
Nguban’ owayesazi
Ukuthi umhlab’ utshay’ ugenqu
Zonk’ izinto zimi manzonzo
Akuselul’ ukuthol’ imisebenzi
Izolo lokhu, isithupha semfundo
Besimkhulumel’ umuntu
Lamhla konke yimvela kanci okwelihlo lentwala
Umsbenzi usutholwa ngezipha
Maye kulowo ofana lami
Kambe ngubani owayesazi?
Lubelihle Moyo