IZAGA

Kudala ngisemfitshane sasisithi singavakatshela epulazini likaKhulu lathi amantombazana keseluse izimvu, njalo sibambele kusengwa. Sasiyibona imikhaza ezifuyweni nxa sezilesikhathi zingayanga edibheni. Umkhaza yisibungwana esimunya igazi lezifuyo. Nxa zisegangeni zidlephuna uhatshi, loba nxa zilele emithunzini ziphumula, izibungwana lezi aziphuzi ukunamathela ezifuyweni ukuze zizitike ngegazi lezifuyo. Umkhaza uyaluma isifuyo ukopele impela ngomlomo wawo uwomele nko. Uyakuthola-ke okuyimikhaza nxa sekusuthi kucwazimula kungumatuklelana.  Ungaze uzame ukukucutha, kuyabe kukopele ngamazinyo akho kwaquinisa, kungenzeka ucuthe umzimba, umlomo wakhona usalele, ube usudala imikhuhlane. Labantu iyabaluma imikhaza uma behamba loba bahlale phansi lapho okulotshani khona lokuyizihlahlanyana.

Yikho-ke, uma kuthiwa umuntu ungumkhaza, kuyabe kutshiwo umuntu ophila ngabanye. Ngumuntu ongelanhloni ukuhlala efikile emzini wakho loba ngakini ezocela ukudla loba okunye okumphilisayo. Angaphiwa kasuki. Ufana lenja ethi ingaqhoba ithambo iyejwayela. Uhlala ecelile. Kalandaba lokuthi abantu bathini ngaye. Ususwa nzima lapho asebone khona kuncwebeka. Loba eminye imikhaza iziwela uma isisuthi, eminye ayisuki. Kuze kudingeke imithi yokuyisusa ukuze izikhithikele. Eminye idliwa zinyoni ezithile. Umkhaza yisibungu esibi esithelela imikhuhlane. Asithandeki. Ngakho uma kuthiwa umuntu ngumkhaza, ngumuntu ongathandekiyo, ohlala esidla okwabanye. Uxotshwa nzima onjalo. Kusala kungasekuhle lapho asuswe khona asale esenyeywa ngokufuna ukudla okwabanye engazidingeli okwakhe. Umuntu ongumkhaza ngumayihlalela. Musa ukuba ngumkhaza. Kubi.

Ikanti, ngezikhathi ezithile, kuyatshiwo ukuthi abantu bayimikhaza, kusitsho ukuthi abehlukani, bahlala bendawonye. 

Barbara Nkala