Mthwakaz’ omuhle, kuyole iviki iqala bekukhunjulwa amaqhawe azimisela ukuya ekulweni, elwela inkululeko yalelilizwe. Laligqilazwe ngabelungu okweminyaka eminengi. Kodwa amaqhawe akwelakithi ama isibindi, athi okungayisikufa yikuphi, azimisela ukuya emahlathini esiyalwela ukulikhulula ilizwe ekugqilazweni. Lachitheka igazi, afela emmangweni amaqhawe akwelakithi amanengi kakhulu. Kodwa, ukuzinikela kwawo kwenza saba yisizwe esikhululekiyeyo, ekugqilazweni ngabezizwe.

     Kodwa-ke, enkonzweni yesiKhristu, Ikhona iNdoda yamadoda, iQhawe lamaqhawe. Le yiNdoda eyanqoba ukufa yasinyathela yasiklifiza isitha eGolgotha. Ake sizwe ukuthi uMartin Mlilo ugiya esithini ngalo leli Qhawe Lamaqhawe:

 

 

QHAWE LAMAQHAWE

Bayede Qhawe lamaqhawe!
Wena owadudul’ impi kaSathane
Isith’ iphezu koway’ umsebenzi;
Wembeth’ ezimhlophe samlobokazi
Umchilo wamakhosoikaz’ ekhanda.
Qhaw’ elakhuz’ ulwandle lusidl’ amahabula
Babuzana ngawe bathi, “Ungubani Lo?”
Qhaw’ elath’ emagagasini, “Thul’ uthi du!”
Ulwandle lwalalis’ umhlonga, lwachuma.


Bayede Qhawe lezulu!
Amazulu lezingelosi zithi,
“Uyingcwele, uyingcwele, uyingcwele!”
Amaserafini aval’ ubuso ngamaphiko
Ababaz’ ubukhulu bakho athi,
“Uyingcwele, uyingcwele, uyingcwele!”
Phakama Qhawe lamazulu lomhlaba!
Phakama Ngonyama yesizwe sakwaJuda!


Qhaw’ elahleng’ umhlab’ usekujuleni kwesono
Impi kaSathan’ ithi ipheth’ umsebenz’ omkhulu
Kant’ ayibuzang’ elangeni,
Wahlupheka lachithek’ igaz’ emnqamlezweni,
Wagebis’ ikhanda wafa, ilanga lakukhothamela,
Amazul’ ahlokoma kwaqephuk’ amatshe;
Qhaw’ elahleng’ umhlaba wonke
Kwanqotsh’ ukufa unqobel’ abakho
Bayede Qhawe les’phambano!


Qhaw’ elavuk’ emathunen’ ekudepheni komhlaba
Qhaw’ elavuka lipheth’ izihluthulelo zokufa,
Wathi dlanin’ amaqabung’ okuphila
Zindlalifa zombuso wezulu.
Bayede Qhawe lamaqhawe!


Esandleni sokudla upheth’ udondolo lwensimbi
Kwesenxel’ upheth’ isikela yokuvun’ umhlaba
Uhlel’ enqoleni yomlilo
Amasondo athi, “Ngcwele, ngcwele, ngcwele!”
Qhawe lasezulwini!
Endaweni yengub’ ebomvu yegazi
Wembeth’ ingub’ emhloph’ eyobukhosi,
Endaweni yomqhele wameva
Uthwel’ umqhele wegolide.
Emathangeni kulotshw’ ukuth’ uyiNkosi yamakhosi
Busa kube phakade Qhawe lezulu
Busa kuze kube nininini
Qhawe Les’phambano!
Bus’ okunaphakade
Qhawe lamaqhawe!


Martin Mlilo