(Overview)
This poem talks about someone who is a new comer in the village and who got a warm welcome from the villagers. The villagers had been there since time immemorial. However to their surprise, this new comer no longer respects their way of life and secrets, the person now covets the riches of the soil and what is in it. This person now wants to dictate the pace to the extent of even trying to claim a piece of land to become a traditional leader and this was least expected of him by the well-wishers who accommodated the person.

Title: MAFIKATOLO
Poet: Steyn Khesani Madlome
Location: Masvingo

Ku fika kona hinkwerhu hi fikile
Ku hambana yo mikarhi
Ku hambana mafikelo
Na Leswi rhwaleke mufiki
Na swivangelo swa kona

Loko kuri hina a hi fikangi
Hi lo tswaleriwa etikweni leriwani
Hi lo landza ntila wa vakokwanaxinghuwe
Hi lo siya xubi kun’wana hi ya aka eka leriya rhumbi
Ndhavuko na mitolovelo swona!
Hi lo mama, ku swi mama eka vakokwani
Ririmi rona i ra vulumanhlungu

Wena u ngo ndhawuta u huma hi le kwihi?
Swi vurile swikoxa swi ku ya ndlela a hi heti mavele
Swi tlhandlekela hi ku na yena a nga heti ngula
A hi ku kumbexana u lo ta pfuxela vamalume
Kambe hi vona u kokekile rinoko hi xilogo
U navela na rifa rerhu ndzhaka yerhu

Hi ku lungha hi ku amukela
Loko ngi hi ri na mona
Hi ku kombile swihlahla swa swivandzana
Loko ngi hi ri na nsele
Hi ku hoxile exidziveni xa tingwenyankelenge
A swi ta va swi ku vitile swa ka n’wina

Hi leswiya wena mafikatolo
U rivele xivangelo lexi ku tiseke laha hi mabazi
Se u hi komba ni tindhawu ta magandzelo
Ni ta masuzwa wa ti tiva
U hi tivela na swihundla
Na mindzilikano ya vuhosi u ri wa yi tiva
Se u hi koka hi muhalo no byi koxa wa swi lava
Wanga hunguta rivilo mafikatolo

Fumeka wena mafikatolo
U nga endli hina hi fumeka
Ana vakhale va te ku tiva kokwana i ku byeriwa
Wa nga cina leri chayaka ka
A hi ta ku kumbexana u amukerile ku byeriwa
Leswi wa ha riku matabyana makulanhunhu
Tolo ka ha ri kusuhi mafikatolo