Ngivumeleni ngivule inkundla ngokwethula amasu amqoka akuqala okumele sizidle ngawo lapho sijulisa umcabango wethu simisa ukuthi sizinikele ukuthi silobe inkondlo.

1.Okokuqala njalo okumqoka yikuthi njengembongi, kumele uzibuze 
imibuzo  ebalisa ethi: 
a)     Ngibhalela bani?
b)     Ngijongeni?
c)     Kuyini okungivuse usinga logqozi lokuloba?
d) Zibuze njalo ukuthi zizakuthini ingcitshi ezizahluza njalo zicubungule  inkondlo zakho.
       2.Kumele wazi njalo okukhangelelwe zingcitshi ezizacubungula inkondlo 
zakho,ukuze zibe ngezifaneleyo. Ngizagxila kabanzi kudaba lokuthi                kuyini okukhangelelwe ngabacubunguli lapho becubungula inkondlo.           Ngisenza lokhu, kumqoka ukuthi ngiqinise udaba lokuthi njengembongi, kumele ulimuke ukuthi:    

a)     Awubhaleli ukulibazisa lokukholisisa nje kuphela, kodwa.
b) Kunengi okwetheswa njengomthwalo emahlombe akho ngumphakathi   owubhalelayo. Uyafana xathu lembongi yezolo ebithatha ingxenye          enkulusibili, ikakhulu sikhangelane lokubusa lokuhlalisana, ukulibazisa lokuthokozisa kanye lokufundisa indlela yokusebenzisa ulimi lokugabaza ngalo.
c)     Ungumlobi owethula umbiko owakhayo njalo ugoqa uzulu lababusi.

Izingcitshi ezicubungula izinkondlo ziqinisa ukuthi umsebenzi lo ube lendima enkulu empilweni zabantu njengoba zibukeza impilo njalo zijonge ukuqondisa lokufunzelela impilo. Ingcwethi lezi ngezibalisa: uBekithemba Sodindwa Ncube          kugwalo, Ukuhlaziya Lokucubungula Izinkondlo; uTrevor Cope kugwalo oluthi Izibongi Zulu Praise Poetry; loSibusiso Nyembesi kugwalo lwakhe Izibongi Zamakhosi.
Izingcitshi lezi zikubeka sobala ukuthi umqondo wokubhala ngenjongo yokuzibhalela nje awulandawo kwele-Africa. Ingcwethi lezi zithi imbongi ikhangelelwe ukuthi ithathe indima enkulu emphakathini njengalokhu obekusenziwa zimbongi zezolo kusadliwa ngoludala, abamhlophe bengakangeni kuleli. Izingcitshi lezi zikubeka sobala ukuthi imbongi kumele ibe ngumlomo, lilihlo lendlebe zikazulu. Ziqinisa ukuthi imbongi iyafundisa, yaluleke, ixwayise, ilimukise, ikhuze, ilaye, ikhalimele, income, ikhuthaze, iduduze, igoqe njalo ifundise. Ngalokho-ke, nginxusa ukuthi kesiziphe isikhathi kule iviki sifunde lezi zingwalo sizwe ukuthi mlandu bani esilayo njengembongi.
Kusigaba esilandelayo, ngizakwehlukanisa umgogodla lamathambo, ngihlube indlubu ekhasini ngalolu udaba. Asehlukane udobha lezi ingwalo nxa kuvuma uzibalela, lokhu elokuzwa lingasuthisi.

Umlobi nguDr Eventhough Ndlovu ongumbalisi lomkhulu weDepartment of African Languages and Literature e-University yeZimbabwe